Is mijn kind depressief?

Regelmatig heeft je kind heftigere emoties dan jij als volwassene. Het kan in jouw ogen dan al snel helemaal niet goed gaan, maar bij je kind kan het zo ook weer omgeslagen zijn en lijkt het weer helemaal goed te gaan. Dit hoeft nog geen depressie te zijn. 

Kinderen zijn nog volop in ontwikkeling, dit betekent dat zij vaak ook emoties nog niet goed kunnen reguleren. Hoe ouder zij worden, hoe beter zij emoties leren herkennen, begrijpen en benoemen. 

In de puberteit zien we dat depressieve klachten vaker voorkomen; somber, stemmingswisselingen, lamlendig. Vaak nemen dit soort klachten weer af. Maar wat als dit niet het geval is? Wanneer trek je als ouder dan wél aan de bel?

Wat is een depressie?

In de volksmond wordt een depressieve stoornis een depressie genoemd. De depressieve stoornis valt onder de categorie stemmingsstoornissen. Misschien heb je ook weleens van de ‘Black Dog‘ gehoord. Daarnaast bestaat ook de term ‘depressieve klachten’. Dit is wat anders dan een depressie. Je spreekt namelijk volgens de DSM-5 van een depressie wanneer iemand voor ten minste twee weken een sombere, prikkelbare stemming heeft. Deze klachten verstoren het dagelijks leven, zoals school, werk of vrije tijd waardoor er ook een lijden ontstaat. Daarbij merk je op dat je kind meer slechte dan goede dagen kent. Ik zal hieronder verder ingaan op de symptomen. 

Symptomen van depressie

Wat het bij kinderen en jongeren soms enorm lastig maakt om een depressie vast te kunnen stellen, is dat sommige kenmerken vooral in het hoofd en het gevoelsleven afspelen. Je ziet het niet aan de buitenkant. Andere signalen zie je als omgeving juist wel. 

Depressieve klachten kunnen bij een kind of jongere anders zijn dan bij volwassenen. Kenmerken van een depressie zijn:

• Somber of geïrriteerd, weinig lachen weinig of heel veel huilen.
• Verlies van de eetlust, of juist erg veel eten.
• Niet kunnen slapen, slecht slapen, of juist veel slapen.
• Moeite met concentreren, denken en beslissingen nemen.
• Lichamelijke klachten. Zoals hoofdpijn of buikpijn, zonder duidelijke oorzaak.
• Weinig energie, vermoeidheid en traagheid.
• Weinig interesse in leuke dingen doen, niet kunnen genieten van leuke dingen. Of een onverschillige en ongeïnteresseerde houding. Veel gebruik van sarcasme.
• Een gevoel van waardeloosheid of schuld.
• Zelfbeschadiging, gebruik van alcohol of drugs.
• Praten over zelfdoding, zeggen dat het leven weinig zin heeft, of andere dingen zeggen die lijken alsof iemand nadenkt over zelfdoding. Onderaan dit blog vind je website en (online) hulplijnen.

Oorzaak van depressie

Een precieze oorzaak is echter niet aan te wijzen. Waarschijnlijk zijn er meerdere factoren die een rol spelen bij het ontstaan, waarbij het evenwicht tussen draagkracht en draaglast langdurig verstoord is bij kinderen en jongeren die kwetsbaar zijn voor een stemmingsstoornis (Kenniscentrum-KJP, 2023).

Het hebben van veel familieleden met een depressieve stoornis is de krachtigste voorspeller voor het ontwikkelen van een depressieve stoornis (Birmaher e.a., 2002). Tegelijkertijd hebben negatieve levensgebeurtenissen vanaf het begin van de ontwikkeling effect op het ontstaan van een depressieve stoornis (Barker e.a., 2011; Tiemeier e.a., 2012).

Tips voor jou als ouder

In de praktijk hoor ik ouders zichzelf vaak de vraag stellen: “Wat hebben wij fout gedaan? Als we beter ons best doen gaat het wel over.” Zoals je al hebt gelezen bij oorzaken van depressie, spelen er verschillende factoren mee. Weet dat jij niet de oorzaak bent, maar ook dat jij de depressie niet kunt wegnemen. Wat kun je wel doen?

• Stel haalbare eisen.
• Blijf in contact met je kind door te luisteren, praten, steunen en gevoelens te delen.
• Neem de tijd om te luisteren, ongestoord.
• Praat tijdens de afwas, het autorijden of een wandeling.
• Probeer je in te leven, zonder oordeel.
• Help problemen oplossen, maar geef niet direct adviezen of oplossingen.
• Probeer je kind zoveel mogelijk te betrekken bij activiteiten. Activeer je kind. Kies dingen die je kind vroeger leuk vond of goed kon.
• Blijf rustig.

Tips websites en online hulp

Denkt je kind aan de dood? Of maak je je zorgen daarover? Op 113 Zelfmoordpreventie vind je veel informatie wat je als ouder kunt doen. Ook zijn ze 24 uur per dag bereikbaar voor advies via 0800-0113 en via de chat .

Daarnaast zijn er nog een aantal websites te bezoeken:
www.gripopjedip.nl
www.pratenonline.nl
www.bibbers.nl
www.deluisterlijn.nl
Het boek: Een wolk om mij heen

Behandeling van depressie

Uit onderzoek is gebleken dat bij een lichte depressie cognitieve gedragstherapie en interpersoonlijke therapie de eerste keuze is. Bij matig ernstige tot ernstige depressies verloopt het herstel sneller als een ook antidepressivum wordt toegevoegd aan een psychologische behandelvorm. Helaas laat onderzoek ook zien dat het risico op terugval erg groot is (Kenniscentrum-KJP, 2023). 

Soms kan een depressie ook vanzelf overgaan, maar kan ook weer terugkomen. Weet dat bij een depressie snel handelen ervoor kan zorgen dat de depressie minder lang duurt. Dit voelt heel dubbel met de enorme wachtlijsten. Trek echter toch aan de bel bij je huisarts of Team Jeugd gemeente. En deel dit blog aan ouders in je omgeving. Hoe meer kennis, hoe beter.

Wil je als eerst mijn nieuwste blogs ontvangen in je mailbox? Schrijf je dan in voor de waardevolle You&Me inspiratie mail. 

Lieve groet,