Van spannende grap naar echte angst

Rond deze tijd van het jaar zie je overal spinnenwebben, maskers en enge versieringen. Voor veel kinderen is dat gewoon spannend leuk. Maar soms gaat het verder dan dat. Een kind dat niet meer in de tuin durft te spelen omdat er “misschien een spin zit”. Of dat al weken buikpijn krijgt bij de gedachte aan een prik, een hond of een ballon. 

Dan is er geen sprake meer van een beetje spanning, maar van een echte fobie. 

Wat is een fobie eigenlijk?

Een fobie is een intense, vaak irrationele angst voor iets wat op zichzelf niet gevaarlijk is. Het lichaam reageert alsof er écht gevaar dreigt: hartslag omhoog, zweten, huilen of verstijven. En hoe vaker een kind de situatie probeert te vermijden, hoe sterker de angst kan worden. Een fobie is dus geen aanstellerij en ook geen fase waar je “even overheen moet groeien”. Het vraagt om begrip, en om begeleiding die verder kijkt dan alleen geruststellen.

Hoe ontstaat zo’n angst?

Soms begint het met een nare ervaring: een hond die ineens blafte, of een prik die pijn deed. Maar net zo vaak ontstaat angst door wat kinderen zien bij anderen. Ze voelen onze spanning, onze afkeer of onze geruststelling.

Kinderen leren niet alleen door wat ze meemaken, maar ook door wat ze bij ons afkijken. Daarom speelt de omgeving altijd een rol: hoe wij reageren op hun angst, bepaalt mede hoe die zich ontwikkelt.

De rol van ouders; niet fixen, maar begrijpen

Als ouder wil je dat je kind zich veilig voelt. Dus je zegt al snel: “Ach, we gaan wel om die spin heen.”

Lief bedoeld natuurlijk, maar het versterkt onbedoeld de boodschap: dit is echt gevaarlijk. Zo leer je een kind dat vermijden de enige manier is om veilig te blijven.

Begeleiden bij angst betekent juist: samen leren dat spanning oké is. Niet forceren, niet bagatelliseren, maar stap voor stap oefenen met wat spannend voelt.

In mijn praktijk benoem ik regelmatig: “Niet: fix mijn kind. Wel: laten we samen begrijpen wat de angst ons probeert te vertellen.”

Hoe behandeling eruitziet

In mijn praktijk zie ik regelmatig kinderen (én ouders) die worstelen met specifieke angsten, van spinnen tot prikken, honden of braken. We werken niet alleen aan wat het kind voelt, maar ook aan wat de omgeving doet.

De behandeling is gericht op het herwinnen van vertrouwen in het eigen gevoel. Dat doen we met bewezen methoden zoals cognitieve gedragstherapie en exposure, waarbij een kind stap voor stap leert dat het wél veilig is. Soms combineren we dat met EMDR, zeker als de angst is ontstaan na een nare ervaring. Altijd samen met ouders.

👉 Lees hier meer over cognitieve gedragstherapie en EMDR bij kinderen.

Het doel is nooit om de angst weg krijgen, je nooit meer zo bang voelen, maar begrijpen wat die angst probeert te vertellen, en hoe je kind weer grip krijgt op zijn of haar eigen reactie.

Angst is er om begrepen te worden

Angst hoort bij het leven. Het wil iets zeggen: “Ik voel me onveilig.” Door samen te onderzoeken wat eronder zit, en kleine stappen te zetten, ontstaat ruimte voor groei, zelfvertrouwen en nieuwe ervaringen.

En soms begint dat gewoon bij één spin in de hoek.

Meer weten? 

Wil je meer weten over hoe je je kind kunt helpen bij angst of fobieën? In mijn praktijk You&Me Psychologie, De Familiepsycholoog kijken we altijd samen: naar het kind, de ouder en de dynamieken.

Ontdek binnenkort de Verbindingsscan om te zien hoe jullie omgaan met spanning en emoties.

Niets meer missen?

Als eerste op de hoogte zijn van toevoegingen op de kennisbank en Podcast? Meld je aan voor de kennisbank update

Lieve groet, Mirjam – De Familiepsycholoog

Meer uitleg horen en filmpjes zien? Beluister mijn Podcast of bezoek mijn Instagram, Facebook of TikTok.