Familieopstelling

Tijdens een familieopstelling neem je een kijkje in je eigen systeem onder begeleiding van een psycholoog of therapeut; je eigen gezin, je gezin van herkomst, grootouders, overgrootouders.

Een opstelling kan op verschillende manieren. Wat ik in mijn praktijk doe zijn opstellingen laten neerzetten door (een van de) ouders of de kinderen zelf met poppetjes en ander materiaal. Ook vind ik het zelf enorm krachtig om met het hele gezin een opstelling neer te laten zetten, waarbij ieder gezinslid de gezinsleden zo neerzet hoe het voor hen voelt. Er wordt dan direct enorm veel zichtbaar èn voelbaar. Dit wordt sculpting genoemd (Minuchin en Satir).

Representanten en opstellingen

Er zijn ook opstellers die werken met representanten; mensen worden neergezet die niet jouw familie zijn, maar ‘doen alsof’. De representanten delen wat zij op die plek ervaren, voelen of zouden willen doen. Dit is níet wat ik doe in mijn praktijk en ik vind het hierbij lastig dat je niet met de mensen zelf werkt waar het om gaat (het gezin). Als je dit doet let dan enorm goed op bij wie je dit laat doen! Samen met mijn ervaren collega Bruno Hilleware nam ik een podcastaflevering op over de zin en onzin van familieopstelling.

Wanneer een familieopstelling?

Soms loop je vast in je gezin, voel je je verstrikt en snap je niet goed hoe dit komt. Ook bij terugkerende thema’s of vragen waarbij je graag een stap verder wilt komen kan een familieopstelling verhelderend werken. Door dit te doen kunnen onbewuste patronen en processen zichtbaar worden. Je kunt beter zicht krijgen op waar deze patronen vandaan komen, hoe ze zijn ontstaan en waarom ze jou tegenhouden. Het is bij mij altijd een onderdeel van een behandeling.

Ervaringen familieopstelling

(C) Natasja de Nijs Fotografie

Ik ervaar in mijn praktijk hoe krachtig een familieopstelling kan zijn en hoeveel inzicht het kan geven bij het gezin. Zelfs bij jongere kinderen. Zij kunnen vaak heel goed weergeven wat zij voelen en wat zij graag zouden willen.

Van wie is het probleem?

De foto van de poppetjes is gemaakt na een sessie in de praktijk, maar wat betekent dit beeld?
De kist waar de 2 meisjes op staan staat voor ‘het probleem’. Ze zette zichzelf er eerst op. Daarna zette ze haar vader en moeder weg naast de kist met de gezichten haar kant op. Ze vond dat het wel haar probleem was, maar dat papa en mama haar er wel bij konden helpen. Haar zusje had ze nog nergens bijgezet, want die was nog zo klein.
‘Hoe kan je zusje jou toch helpen?’, vroeg ik. ‘Nou’, zei ze, ‘ze geeft me af en toe wel een dikke knuffel’. En toen ze dat zei zette ze het poppetje met armen naar elkaar toe op de kist. Een prachtig, invoelbaar beeld wat ouders uiteraard ook raakte. En een beeld zegt meer dan 1000 woorden. Het is een ervaring.

Scheiding ouders en een familieopstelling

Eerst koos het meisje poppetjes uit voor haar ouders en zichzelf. Daarna koos ze de nieuwe partners van zowel vader als moeder uit met daarbij ook de kinderen van de nieuwe partners. Ook de opa’s en oma’s werden neergezet. Het was direct al zichtbaar dat er erg veel mensen bij betrokken waren. Het voelde ‘druk’. 

(C) Mirjam de Nijs

Met touwtjes gaf ze eerst de bloedband aan en met een ander kleur touwtje de samengestelde gezinnen. De touwtjes raakten direct verstrikt, omdat ze nu ineens bij drie verschillende gezinnen hoorde; haar biologische ouders en 2 samengestelde gezinnen met een half zusje. Dit gaf direct weer hoe ingewikkeld en verstrikt het kon aanvoelen. Dit was ook wat het meisje aangaf.

Met het materiaal gaf ze aan wat ze zelf nodig had. De touwtjes bleven, want hier kon ze niets aan veranderen en ergens was het ook fijn om bij zoveel mensen te horen. Echter gaf ze aan dat het voor haar allemaal wat duidelijker mocht zijn en dat zij er niet zo letterlijk middenin hoefde te staan.

Met dit beeld hebben we samen een gesprek met haar ouders gehad, die ook direct inzagen hoe moeilijk en ingewikkeld het voor dit meisje kon zijn, met zoveel touwtjes.

Er verandert dus niet direct iets, maar er komt vooral inzicht. En inzicht zorgt vaak voor meer begrip voor elkaar. Dit kan zich uiten in anders handelen, meer geduld en ook meer en betere communicatie. En daar gaan we in de systeemtherapie verder mee aan de slag, samen. 

Wil je niets meer missen uit de Kennisbank? Schrijf je dan in voor de waardevolle You&Me inspiratie mail. 

Lieve groet,